دنیس سیترونوویچ، رئیس سابق میز ایران در سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل، درباره گزارش آژانس بینالمللی پیرامون برنامه هستهای ایران و احتمال توافق میان تهران و واشنگتن، تحلیلی ارائه کرد.
به گزارش «انتخاب»، مشروح این تحلیل در ادامه میآید:
الف. باید تأکید کرد که ما اکنون در لحظات سرنوشتساز مذاکرات میان واشنگتن و تهران قرار داریم و در حال حاضر، سیاست دولت آمریکا مسیر را به سمت یک برخورد مستقیم با ایران سوق داده است.
ب. هرچند پیشنهادی که از طریق ویتکوف و به واسطه عمانیها به ایران ارائه شد — و توسط اکسیوس منتشر شد — شامل اجازه غنیسازی برای مدت محدود و در چارچوبی معین بود، اما در نهایت مشخص بود که رهبر ایران این پیشنهاد را نخواهد پذیرفت، چرا که این پیشنهاد، حق غنیسازی را از ایران سلب میکند.
ج. اما خلأیی وجود ندارد. بهطور همزمان و در پی گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره برنامه هستهای ایران، احتمال زیادی وجود دارد که مجموعهای از اقدامات علیه ایران انجام گیرد که نقطه اوج آن، فعالسازی مکانیسم ماشه (snapback) خواهد بود.
د. این اقدامات، ایران را ناگزیر به برداشتن گامهای هستهای شدیدتری خواهد کرد، از جمله احتمال خروج از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT). این تحولات، احتمال رسیدن به توافق را به حداقل میرساند و در عوض، احتمال تشدید تنشها — از جمله گزینه نظامی — را افزایش میدهد.
ه. به نظر میرسد دولت ترامپ بر این فرض استوار است که افزایش فشارها، ایران را به عقبنشینی در زمینه غنیسازی وادار خواهد کرد؛ اما در حال حاضر به نظر میرسد آنها پیامدهای اقدامات خود در وین و واکنش محتمل ایران را دستکم گرفتهاند. تردید جدی وجود دارد که پس از این اقدامات، بازگشت به میز مذاکره ممکن باشد.
و. دولت آمریکا قطعاً خواهان توافق است و بههیچوجه تمایل به درگیری نظامی ندارد، اما اقداماتش آن را به سمت برخورد سوق میدهد و تا زمانی که امتیازی در خصوص مسئله غنیسازی به ایران داده نشود، احتمال حصول توافق بسیار اندک است. به نظر میرسد ایران آمادگی سازش را دارد، البته به شرط آنکه حق غنیسازیاش حفظ شود.
در حال حاضر، تشدید تنشها تقریباً اجتنابناپذیر به نظر میرسد — حتی اگر دو طرف واقعاً بخواهند از آن جلوگیری کنند. آنها از نظر فنی فاصله زیادی با توافق ندارند، اما بیاعتمادی، کمبود زمان، و مهمتر از همه سوءبرداشت نسبت به معنای غنیسازی در ایران، آنها را به سمت یک تقابل بیسابقه سوق داده است.
میزان اهمیت این موضوع بالاست. موفقیت یا شکست مذاکرات با ایران احتمالاً بهترین شاخص برای سنجش این است که آیا دولت ترامپ واقعاً میتواند سیاست خارجی آمریکا را به مسیری عقلانیتر و پایدارتر سوق دهد یا نه. آیا قادر خواهد بود تمرکز ایالات متحده را بر چالش اصلی یعنی چین متمرکز کند؟ یا همانند رؤسایجمهور پیشین از زمان جورج دبلیو بوش، در باتلاق خاورمیانه فرو خواهد رفت؟