من احتمال شکست مذاکرات با آمریکا را کم می‌دانم؛ منافع دو طرف در رسیدن به توافق از طریق مذاکره است/ تاکنون نتیجه تلاش ایران مثبت بوده و سعی کرده که با توجه به سختی کار و مخالفین داخلی، خارجی، عربی، عبری و غربی، به اهداف این دوره برسد/ دو طرف باید بر سر مسائل ظاهری به توافق برسند؛ این موضوع می‌تواند کمک‌کننده باشد

تناقض گویی آمریکایی‌ها مذاکرات را تا لبه شکست رسانده است. اگرچه در جلسه پنجم اخبار مثبتی منتشر شد و با اظهار امیدواری به سوی جلسه ششم رفتند اما به طور کلی آمریکایی‌ها در دو ماه اخیر رفتار‌های به شدت متناقضی نسبت به موضوع هسته‌ای داشته‌اند.

 

به جهت بررسی موضوع فوق «انتخاب» گفتگویی انجام داده با نصرت الله تاجیک، دیپلمات بازنشسته، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:

 

 

من احتمال شکست مذاکرات را کم می‌دانم. سناریو‌های متجر به شکست غیرمحتمل هستند. دو طرف منافعشان در رسیدن به توافق از طریق مذاکره است. اگرچه راه طولانی و پر پیچ و خم است اما توافق به طور کلی هزینه کمتری برای طرفین دارد. البته منافع همیشه حرف نهایی را نمی‌زنند. برای دستیابی به منافع باید اراده لازم وجود داشته باشد. با رویکرد ترامپ، به نظر می‌رسد در اراده آمریکا شک و شبهه وجود دارد. حداقل اراده با اهداف غیر شفاف کارآیی ندارد! تیم ایرانی اگر بتواند با حذف عوامل بیرونی و دخالتهای اهداف و منافع غیر مانند تحرکات عبری عربی ، مسیری را طی کند که اراده قطعی طرف مقابل را به توافق مایل کند، مذاکرات شکست نخواهد خورد. مشکل اینجاست که آمریکایی‌ها نظرات متناقض دارند. اینکه دلیل این تناقضات چیه خودش نیاز به تحلیل دقیق دارد! بنابراین به عقیده من از جهات مختلف احتمال شکست زیاد نیست. هرچند احتمال شکست هم منتفی نیست. مسأله غنی‌سازی برای ایرانی‌ها به دلایل عدیده هویتی شده است. ایران سرمایه‌گذاری‌های مادی و معنوی بسیاری داشته است. افراد فراوانی جانشان را در راه این صنعت قرار داده‌اند. همانطور که قبلاً گفتم، متأسفانه این صنعت، محلی برای فشار ناحق از طرف قدرت‌های خارجی به ایران شده است. هر اختلافی در هر بخشی وجود دارد، روی صنعت هسته‌ای تخلیه می‌شود. صنعت هسته‌ای، زمین هماورد ایران و آمریکا شده است.

 

 

ما با یک بازی روانی مواجه هستیم. در دور اول استراتژی ترامپ فشار حداکثری برای شوراندن مردم علیهدحکومت بود. او حتی به قیمت تجزیه ایران این راه را ادامه داد و در مواردی به آن اشاره می‌کرد. استراتژی گذشته با استراتژی جدید ترکیب شده و حالا ترامپ با الفاظ خوب نسبت به ایران حرف می‌زند. او یک بازی روانی با افکار عمومی شروع کرده که استراتژی اصلی و چتری که بر سر این رفتار ترامپ هست، استراتژی فشار از پایین و چانه زنی از بالاست. او با این سخنان سعی می‌کند مردم را به جان حکومت بیندازد و در بالا نیز چانه زنی کند. الان یک جنگ روانی-ترکیبی داریم و بعضا رسانه‌های غربی هم بخشی از این سناریو برای فضا سازی هستند. مثلاً بعد از صحبت رهبری درباره غنی‌سازی و زیاده گویی ترامپ، آکسیوس خبر از تلاش اسراییل برای حمله می‌دهد. این نشان می‌دهد که خیلی ناشیانه در حال بازی روانی چماق و هویج هستند!

 

ترامپ با اهداف مشخصی دنبال این بازی است. ایران به جز آسیبی که در بازدارندگی سیاست خارجی در خاورمیانه خورد، در دیگر موارد نسبتاً منطقی عمل می‌کند. تلاش ایران برای حفظ حقوق ملت است و به دلیل حساسیت افکار عمومی نسبت به هسته‌ای، تلاش دارد که از حقوق مردم در مجامع جهانی دفاع کند. تا به حال نتیجه مثبت بوده و سعی شده با توجه به سختی کار و مخالفین داخلی و خارجی و عربی و عبری و غربی و احتمالا شرقی، تلاش می‌کند به اهداف این دوره برسد. به عقیده من تنها زمینه‌ای که می‌تواند کمک‌کننده باشد این است که دو طرف به این نقطه برسند که بر سر مسائل اساسی، توافق کنند. زیرا غنی سازی هم با فرمولی حل شود تازه بحث تحریمها قسمت سخت مذاکرات است! ایران طبق پیمان عدم اشاعه هسته‌ای حقوقی دارد و همچنین ایران از طریق برجام هم حقوقی دارد. این دو مورد باید در مذاکرات وارد شوند.

 

 

 

بعید می‌دانم؛ چیزی هنوز به رسانه‌ها درز پیدا نکرده که آمریکایی‌ها خود را برای شکست آماده کرده باشند. برخی از مطبوعات با منافع خاص در حال بازی روانی هستند اما چیزی در مسیر شکست وجود ندارد.

 

 

مهم‌ترین سناریو اضافه برآورد و اشتباه محاسبه است. اگر این دو عنصر کنار بروند، احتمال شکست اندک است. اگر این دو مورد قوی شوند، احتمال دارد که سناریو‌های شکست مطرح شوند. من خوشبین هستم و می‌دانم که دو طرف تلاش می‌کنند تا مذاکرات نتیجه دهد.

 

 

سردرگمی آمریکا نسبت به صحنه فعلی ناشی از این رفتار است. آیا آمریکا اطلاعات ندارد؟ آیا به خاطر فشار خارجی اسراییل و اعراب این رفتار را دارد؟ این سردرگمی حاصل خیلی از مسائل است.

 

بخشی از این سرگردمی به خاطر عدم اشراف به موضوعات است و شناخت ایران است. آمریکا اطلاعات درستی از ایران ندارد و منابع اطلاعاتی اش هدف دار هستند! بخشی از این رفتار هم جهت خسته کردن مقامات ایران است. در مجموع باید دلایل این تناقض گویی از طریق جامعه‌شناسی ، روانشناسی و سیاسی در پرتو قطع روابط دو کشور بررسی شود تا ریشه‌یابی گردد. انشاالله!